‘De voldoening van een paar weken bij Mercy Ships is groter dan een half jaar werken in Nederland’
Bekijk alle verhalenAl 3 keer ging ze als anesthesiemedewerker aan het werk in Afrika, de 28-jarige Josje Wassenaar uit Katwijk. In Benin, Kameroen en Senegal zette ze zich in op de Africa Mercy, het ziekenhuisschip van medische hulporganisatie Mercy Ships. En het werk blijft trekken. Waarom? Dat vertelt ze ons graag.
Hoe kwam je in aanraking met het werk van Mercy Ships?
‘Ik wist al heel lang van het bestaan van Mercy Ships door mensen in mijn netwerk en via de kerk. Toen ik 18 was, ben ik me voor het eerst gaan verdiepen in wat er komt kijken bij vrijwilligerswerk op het ziekenhuisschip. Ik liep toen stage voor mijn anesthesieopleiding, en op de OK was ook een operatieassistent die al meerdere keren mee geweest was met het schip. Ik heb haar het hemd van het lijf gevraagd en me toen direct ingeschreven als geïnteresseerde voor de toekomst.’
Hoe kwam je uiteindelijk aan boord van het schip terecht?
‘Om op het ziekenhuisschip als anesthesiemedewerker aan het werk te kunnen moet je eerst twee jaar werkervaring hebben. Na afronding van mijn opleiding heb ik dan eerst ook twee jaar gewerkt in het LUMC. Maar Mercy Ships bleef wel steeds in mijn gedachten. In september 2016 kreeg ik een mailtje van hen, ze zochten voor november dringend een anesthesiemedewerker voor het schip, dat toen in Benin lag. Mijn rooster was al gemaakt, ik had weinig vakantiedagen meer en ook niet het geld om de reis te kunnen maken, maar toch voelde ik dat ik moest gaan. En het kwam ook goed: mijn teamleider gaf mij vrije dagen, collega’s namen allemaal een werkdag van me over en vrienden en familie zorgden voor financiële ondersteuning. Zo kwam het dat ik binnen twee maanden in één van de OK’s van het ziekenhuisschip stond – zo snel kan het gaan. Het werk sprak me direct zo aan dat ik daarna nog twee keer ben teruggegaan, deze keren samen met mijn man. Ik had hem aangestoken met mijn enthousiasme over Mercy Ships, en ook hij wilde graag een bijdrage leveren. Ook al heeft hij geen medische opleiding, toch was er voor hem ook een mooie werkplek.’
Waarom spreekt dit werk je zo aan, wat maakt dat je je hiervoor in wilt zetten?
‘Het bijzondere doel van Mercy Ships, het geven van nieuwe hoop en toekomstperspectief aan de mensen die geen toegang hebben tot medische zorg, is iets dat mij raakt, en waar ik heel graag aan bij wil dragen. Ieder mens is waardevol en heeft recht op medische zorg, maar in Afrika zijn er zoveel mensen waarvoor er géén zorg is. Dingen die voor mij heel vanzelfsprekend zijn, zijn daar gewoon ondenkbaar. Vers water uit de kraan, een pleister op het knietje van je kind als die valt, een bezoekje aan de huisarts voor een klein of groot lichamelijk probleem, noem maar op. De doelgroep waar Mercy Ships zich op richt heeft vaak niet hetzelfde voorrecht dat ik heb gekregen, simpelweg omdat mijn wieg hier in Nederland en die van anderen in een ontwikkelingsland. Ik vind het ontzettend mooi om maar een mini stukje van de puzzel te vervullen om voor deze mensen het leven weer wat makkelijker en dragelijker te maken.’
Waar krijg je allemaal mee te maken als anesthesiemedewerker in dit werk?
‘Je ziet veel aandoeningen die je in Nederland niet ziet, dat is wel even schakelen. De patiënten hebben soms echt grote tumoren in of rond de mond, wat de intubatie vaak een uitdaging maakt. Maar net als in Nederland, maak je daar een uitgebreid plan van aanpak voor van te voren. Alle apparatuur die je nodig hebt voor dit soort moeilijke verrichtingen zijn beschikbaar, waardoor je veilig de intubatie kan verrichten. Ook de medicijnen waar je mee werkt zijn min of meer gelijk aan wat we hier in Nederland hebben en als je iets niet kent, is iedereen bereid om het je te vertellen natuurlijk.’
Hoe is het om op de OK in een internationaal team te werken met vrijwilligers uit allerlei landen?
‘Ik vind het samenwerken met artsen, anesthesiologen en operatieassistenten uit andere landen een grote verrijking voor mijn eigen professionele ontwikkeling. Je leert veel anesthesiologische technieken uit andere landen en ziet verschillende aanvliegroutes. Ook kun je je eigen werkervaring delen en daar leren anderen weer van. Er is laagdrempelige feedback naar elkaar en positieve nieuwsgierigheid waarom bepaalde beslissingen worden genomen.’
Een gemiddelde dag op de OK, hoe ziet die er uit voor een anesthesiemedewerker?
‘Je werkt vanaf half 8 in de ochtend tot het OK-programma voor die dag klaar is, meestal is dat tot ongeveer 5 uur in de middag. Als anesthesiemedewerker betekent dat medicatie optrekken, de operatiekamer steeds klaarmaken, beademingsmachine checken, zorgen dragen voor alle benodigde spullen. Met de anesthesioloog bespreek je vervolgens de rolverdeling, je prikt het infuus of je intubeert de patiënt. Als je ‘on call’ bent, heb je de extra taak om mee te werken om de langst lopende operatie af te maken. Dit gaat dan om de afronding van de operatie zelf. Als je de patiënt naar de verkoever hebt gebracht en de operatiekamer weer schoon is gemaakt ben je klaar. Twee keer heb ik meegemaakt dat we tot diep in de nacht bezig waren. De eerste keer kwam dat, omdat een patiënt die op de IC lag (zelfs dat is er aan boord) een nabloeding leek te hebben en de andere keer was de operatie door intra-operatieve tegenslagen lang uitgelopen. Beide patiënten maakten het daarna erg goed. Dat zijn erg lange dagen, maar door de goede teamspirit die aan boord hangt houd je dit goed vol. Je bouwt snel een hechte band op met je team, sommige mensen worden vrienden voor het leven, ondanks dat je ze soms maar ‘even’ hebt gezien aan boord.’
‘De tranen rolden over mijn wangen toen ik zag en besefte hoeveel impact de ingreep had op hun leven.’
Wat zijn de leukste uitdagingen die je tegenkomt?
‘Ik vond het heel spannend of ik wel kon werken met de medische apparatuur die ze aan boord hebben. Toen ik voor het eerst naar Benin ging had ik nog nooit in een ander ziekenhuis dan het LUMC gewerkt. Van te voren kreeg ik een goede uitleg over de medische apparatuur, materialen en medicamenten. De eerste week was alles natuurlijk nieuw en moest ik goed opletten als ik iets moest instellen of klaarzetten, maar er ontstaat heel snel weer een nieuwe routine en dat vond ik erg leuk om te merken.’
‘Een boeiende uitdaging verder is het communiceren met patiënten. Ik vind het altijd erg fijn om patiënten gerust te stellen voor de operatie, of nog even te laten lachen. Dat is natuurlijk lastiger als patiënten een andere taal spreken! Gelukkig komen er bij elke patiënt vertalers mee, die alles wat we doen goed uitleggen. Je merkt dat sommige patiënten niet gewend zijn om normaal menselijk contact te hebben, omdat ze door hun aandoening buitengesloten worden in hun gemeenschap. Ik vond het heel bijzonder om deze opgebouwde muur te verbreken door wél hun hand vast te pakken, iemand als gewoon mens behandelen. Je ziet deze mensen aan boord dan niet alleen een fysieke transformatie ondergaan, maar ook emotioneel en mentaal, wat minstens net zoveel waard is als de fysieke transformatie.’
Kun je een moment dat je altijd bij zal blijven van je tijd bij Mercy Ships omschrijven?
‘Het werken in Afrika heeft mijn kijk op het leven in algemene zin ontzettend verrijkt. Tijdens mijn tijd in Kameroen maakte ik een feestelijke ceremonie mee waarbij vrouwen die geholpen waren aan fistels vierden dat ze beter waren. Samen met een anesthesioloog uit Duitsland zat ik daar, we hadden de week ervoor ongeveer 20 vrouwen zelf geholpen met het begin van deze transformatie met het uitvoeren van de eerste ingreep. De vrouwen straalden van geluk en vrouwelijkheid, en met opgeheven hoofd, in een ontzettend mooie jurk gingen ze terug naar het dorp waar ze vandaan kwamen. Zo schuw en verlegen als ze binnen waren gekomen, zo trots gingen ze nu van het schip af. Ze stonken niet meer, schaamden zich niet meer en hadden hun leven terug in de maatschappij. De tranen rolden over mijn wangen toen ik zag en besefte hoeveel impact de ingreep had op hun leven.’
Wat voor anesthesiemedewerkers heeft Mercy Ships eigenlijk nodig?
‘Het is in ieder geval belangrijk dat je een aanpakker bent, flexibiliteit hebt en natuurlijk dat je goed Engels spreekt. Dat laatste vond ik in het begin heel spannend moet ik zeggen. Maar omdat iedereen uit een ander stukje van de wereld komt en we allemaal letterlijk in hetzelfde schuitje zitten, kom je daar heel makkelijk en snel uit. Je hebt wat aanpassingsvermogen nodig, maar ik denk dat elke anesthesiemedewerker dat altijd al in zich heeft, je moet alleen het vertrouwen hebben dat je daarop kan bouwen. Wat verder goed is om te weten is dat je niet direct voor een hele lange periode hoeft te gaan, als anesthesiemedewerker en OK-assistent kun je ook voor een korte tijd aan de slag, een paar maanden, een maand of soms zelfs 3 weken.’
Waarom zou je dit werk aanraden bij anderen?
‘Je moet wat over hebben voor dit werk, maar je krijgt er zoveel meer terug, veel meer dan je van te voren kunt bedenken. De voldoening van een paar weken werken voor Mercy Ships is groter dan een half jaar hetzelfde werk doen in Nederland. Je brengt een ander hoop, genezing, geloof en heel veel liefde. En dat is nou precies wat je zelf ook nodig bleek te hebben, besef je achteraf. Het geluk wat dat met zich meebrengt, krijgt een speciaal plekje in het hart en het leven van de persoon die je hebt mogen helpen, maar ook in je eigen hart en leven.’
Ga mee aan boord
Wil jij ook je professionele vaardigheden inzetten om hoop en genezing te brengen? Bekijk de functieomschrijvingen voor anesthesiemedewerker of anesthesioloog hier.
