Dr. Charlotte Polle-Kaliti is een pionier. Ze was de eerste persoon uit haar dorp die medicijnen ging studeren. Later werd ze verloskundige en gynaecoloog, om uiteindelijk fistelchirurg te worden. Van de 11 fistelchirurgen in haar thuisland Kenia, is zij de enige vrouw. In de jaren dat ze werkzaam is in de geneeskunde heeft ze grenzen verlegd voor haarzelf, haar gemeenschap en haar patiënten.
Tegenwoordig is Dr. Polle-Kaliti gynaecoloog en internationaal erkend fistelchirurg binnen de Internationale Federatie voor Gynaecologie en Obstetrie (FIGO). Ze koos voor dit vak omdat ze vrouwen wilde helpen die het moeilijk vonden om een mannelijke arts te bezoeken als het om gynaecologische problemen ging. ‘In mijn gemeenschap, als vrouwen dit soort problemen hadden en ze merkten dat het een mannelijke dokter was – wat bijna altijd het geval was – voelden ze zich niet op hun gemak om te vertellen wat het probleem was. Dus logen ze dat ze hoofdpijn hadden of iets anders en vertrokken,’ legt ze uit. Maar met Dr. Polle-Kaliti als chirurg, kunnen veel van deze vrouwen nu met een gerust hart de hulp krijgen die ze nodig hebben.
Geneeskunde, roeping en voorrecht
Dr. Polle-Kaliti’s passie begon al vroeg. Terwijl ze opgroeide in een klein dorpje in Kenia merkte ze dat de mensen niet altijd toegang hadden tot de gezondheidszorg die ze nodig hadden. ‘Ik herinner mij dat ik veel ziekte en leed zag. Soms was een vrouw zwanger, en terwijl ze aan het bevallen was, overleed ze. En dat was het. Het kwam zo vaak voor.’
Dr. Polle-Kaliti legt uit dat dit gebrek aan toegang tot zorg kwam door economische en geografische factoren. De meeste mensen hadden geen toegang tot zorg – en als ze die wel hadden, konden ze die meestal niet betalen. Toen haar zus een chronische ziekte kreeg kwam deze ongelijkheid heel dichtbij. Haar vader was de enige kostwinner, en de beperkte financiële middelen van het gezin gingen op aan torenhoge medische rekeningen.
Doordat ze thuis en in haar gemeenschap de problemen zag, raakte ze geïnspireerd om medicijnen te gaan studeren. ‘Ik bleef me afvragen waarom mensen dit door moesten maken. Was er iets dat gedaan kon worden?’ Dat idee bleef in haar achterhoofd, en toen het moment kwam om een studie te kiezen, stortte ze zich op de pittige studie geneeskunde.
Het was niet makkelijk. Haar vader wilde dat ze een plan B had. In die tijd waren het vooral mannen die in de geneeskunde werkten. De enige vrouw die ze ooit werkzaam had gezien in geneeskunde was haar tante, een verpleegkundige. Ze herinnert zich dat ze bij haar tante op bezoek ging en verbaasd was over hoeveel de gemeenschap op haar vertrouwde als enige zorgverlener in de buurt. Dat stimuleerde haar wens om geneeskunde te studeren nog meer – en in het bijzonder een aandoening die obstetrische fistels wordt genoemd.
Behandeling van obstetrische fistels in Afrika
Obstetrische fistels (OBF) is een aandoening die ontstaat wanneer vrouwen een langdurige en moeilijke bevalling moeten ondergaan. Als de aandoening niet wordt behandeld, kan een vrouw incontinent worden en voor de rest van haar leven blijven lekken. Op dit moment leven naar schatting 2 miljoen meisjes en vrouwen in Afrika met een fistel.
‘De vrouwen die aan fistels lijden zijn bijna altijd van arme komaf en kunnen zich geen operatie veroorloven,’ vertelt Dr. Polle-Kaliti. ‘Deze vrouwen worden vaak gediscrimineerd en uitgesloten. Sommigen leven tientallen jaren in ongemak en schaamte.’
Vooral het stigma en gebrek aan begrip rond fistels frustreert Dr. Polle-Kaliti. ‘Omdat sommige gemeenschappen niet begrijpen dat fistels het gevolg zijn van een obstructie en behandelbaar zijn, wijten ze het aan mythes zoals hekserij en vervloekingen.’ In zulke gevallen, legt ze uit, worden de vrouwen belachelijk gemaakt en verstoten: ‘Het is een eenzaam en afgezonderd leven.’
Kennis doorgeven
Mercy Ships voert al minstens 10 jaar lang elke werkperiode gynaecologische operaties uit aan boord van de ziekenhuisschepen. Dr. Polle-Kaliti heeft drie keer als vrijwilliger meegewerkt in het uitvoeren van deze operaties. Twee keer in Kameroen en onlangs in Senegal. Tijdens de werkperiode in Senegal duurde het programma 6 weken en werden 34 gynaecologische operaties uitgevoerd. 14 daarvan waren fisteloperaties. ‘Er zijn mensen die geld kunnen geven, en mensen die hun vaardigheden kunnen geven, zoals wij (chirurgen),’ legt ze uit.
Na een reeks succesvolle fisteloperaties sloot Dr. Polle-Kaliti zich bij de vrouwen aan voor een ‘Dress Ceremony’ (jurkceremonie). Het ziekenhuisteam verzorgt dit feest, vol dans en muziek, elke keer dat vrouwen na een gynaecologische operatie uit het ziekenhuis worden ontslagen. De vrouwen krijgen een nieuwe jurk zodat ze er op hun best uitzien, als symbool van een nieuw begin.
Hoewel dit verhalen van hoop zijn, zijn het ook verhalen van verdriet: namelijk vanwege het feit dat sterkere gezondheidssystemen deze fistels überhaupt zouden hebben voorkomen en dat de vrouwen eerder hulp zouden hebben gekregen. Dr. Polle-Kaliti zegt dat een gebrek aan goed opgeleide chirurgen één van de belemmeringen is om fistelbehandelingen op grotere schaal mogelijk te maken.
Als onderdeel van het Mercy Ships programma voor medische capaciteitsopbouw (MCB) was Dr. Polle-Kaliti onlangs mentor van Dr. Abdourahmane Diallo, een uroloog uit Senegal. Ze werkten nauw samen, waarbij Dr. Polle-Kaliti chirurgische vaardigheden deelde die zij in haar carrière had geleerd. Ze gelooft dat dit soort mentorschap en training net zo belangrijk zijn als het uitvoeren van een operatie. ‘Je wilt niet alleen een paar vrouwen helpen en weer weggaan. Want deze vrouwen zullen over hun genezing vertellen en de anderen die niet wisten dat ze hulp konden krijgen, zullen ook komen. Het feit dat we lokale chirurgen kunnen opleiden om het stokje over te nemen, betekent dat we meer deskundigen hebben die het werk zullen voortzetten.’
Dr. Diallo werkt in het ziekenhuis Hospital General De Grand Yoff in Dakar. Hij vertelt dat vrouwen, vooral op het platteland van Senegal, voortdurend het risico lopen om een obstetrische fistel op te lopen. Met name als gevolg van armoede, een beperkte infrastructuur van de gezondheidszorg, en vroege huwelijken. Zijn ziekenhuis ziet meerdere fistelpatiënten per maand, maar nog veel meer patiënten komen niet opdagen. ‘Sommigen wonen ver van het ziekenhuis vandaan en komen na een eerste afspraak niet terug omdat ze de reiskosten en ziekenhuiskosten niet kunnen betalen. Sommigen schamen zich zo, dat ze er zelfs niet aan denken om naar het ziekenhuis te komen.’
Dr. Diallo werkt al 10 jaar als uroloog, met een specialisatie op het gebied van de urinewegen en de voortplantingsorganen. In het ziekenhuis doet hij ook fistelreparaties. De laatste jaren raakte hij steeds meer geïnteresseerd in chirurgie waarbij minimale ingrepen nodig zijn. Hij was enthousiast om te leren van Dr. Polle-Kaliti en was onder de indruk van haar hechttechniek. ‘Ze heeft een perfecte techniek die ik ook zal gebruiken bij mijn patiënten.’
Omdat Hospital General De Grand Yoff een opleidingsziekenhuis is, zal Dr. Diallo wat hij heeft geleerd doorgeven aan zijn collega’s en studenten. ‘Dat is het mooie van dit mentorschap; het zal een domino-effect hebben. Omdat ik iets geleerd heb, geef ik dit ook door.’
Vind jouw plek aan boord
Geïnspireerd door dit verhaal? Wellicht is vrijwilligerswerk aan boord ook iets voor jou! Er zijn meer dan 150 verschillende functies.
