‘Het mooie aan capaciteitsopbouw is dat je een blijvende impact achter kunt laten’
Bekijk alle verhalenHet wordt een steeds belangrijker onderdeel in het werk van Mercy Ships: Medical Capacity Building (MCB), in het Nederlands medische capaciteitsopbouw. Oftewel, het trainen van medische professionals in de landen die we bezoeken. Twee Nederlandse vrijwilligers die zich daar de afgelopen tijd voor ingezet hebben, zijn Mirjam Schotanus en Ellis de Rooij. We vroegen hen naar hun ervaringen.
Jullie zijn allebei werkzaam geweest voor MCB, wat houdt jullie werk in?
Mirjam: ‘Als Projectmanager heb ik in Senegal de één op één coaching aan boord verzorgd, en het werk van het Safe Surgery team. Dat laatste team reist het hele land door om training over veilige chirurgie te verzorgen in lokale ziekenhuizen. In mijn werk onderhoud ik de contacten met de ziekenhuisdirecteuren, de afdelingen die getraind worden en ik begeleid de medisch specialisten die coaching aan boord ontvangen.’
Ellis: ‘Ik verzorg net als Mirjam ook een deel van de trainingen, maar dan voornamelijk de trainingen die aan boord plaatsvinden in groepsverband, onder leiding van ingevlogen internationale specialisten. Ik ben dan degene die alle praktische zaken van begin tot eind verzorgt, zodat de docenten en deelnemers nergens anders aan hoeven te denken dan aan les geven of les volgen. Een groot deel van de baan is dus eigenlijk logistieke dingen regelen, zoals vervoer tussen locaties, lesmateriaal, en meer. Daarnaast is het maken van connecties en contacten onderhouden met het ministerie en ziekenhuis personeel dus ook cruciaal voor een goed verloop van de trainingen.’
Welke uitdagingen kom je tegen in het voorbereiden van trainingen?
Mirjam: ‘Elk land heeft zijn eigen cultuur, tradities, normen en waarden en als gast in een land is het van belang die te ontdekken. Ik vind het soms een flinke uitdaging om te ontdekken welke protocollen en hiërarchie er bestaan in een land. Als alles eerst via leidinggevenden moet, kost dat veel tijd. Maar de grootste uitdaging vind ik het zien van de grote nood in de landen die we bezoeken.’
Ellis vult aan: ‘De nood in de gezondheidszorg zie je terug in de aanmeldingen voor trainingen. Veel gezondheidswerkers ervaren zo’n werkdruk in hun lokale ziekenhuis, dat het erg lastig voor ze is om zich te committeren aan een opleiding bij Mercy Ships. Medische professionals kunnen gewoon niet gemist worden in het ziekenhuis. Aan alles zie je een schreeuwend tekort: aan functionerende materialen, medicijnen, en aan voldoende getraind personeel. Dat is soms heftig om te zien.’
Hoe belangrijk zijn trainingen voor gezondheidswerkers in Afrika? Hebben jullie misschien een voorbeeld waarin het effect duidelijk naar voren komt?
Ellis: ‘Veel van onze trainingen zijn aanvullingen op het vak dat de professionals al hebben geleerd, maar we hebben ook trainingen die in het land zelf nog niet of nauwelijks worden georganiseerd, zoals bijvoorbeeld palliatieve zorg. Deze training is een van mijn persoonlijke favorieten. Twee weken lang wordt aan een groep geïnteresseerden de basis geleerd van het verlenen van palliatieve zorg in een omgeving met weinig middelen. Daarbij worden deelnemers ook getraind in het bedenken en ontwikkelen van een plan om deze zorg te ontwikkelen zodat dit meer beschikbaar komt. Een van de deelnemers hebben we kunnen ondersteunen in het plannen voor het realiseren van een eigen praktijk in palliatieve zorg. Op zulke momenten is het effect van je werk heel duidelijk, dat vind ik heel bijzonder.’
Mirjam: ‘Trainingen zijn ongelooflijk belangrijk! We hebben al zo vaak gehoord dat onze trainingen tot betere communicatie en teamwork hebben geleid in ziekenhuizen! Ook is in veel door ons bezochte ziekenhuizen de WHO Safe Surgery Checklist in gebruik genomen, waardoor operaties zoveel veiliger worden. Dat is een grote bemoediging voor mij.’
‘We weten ook dat coaching aan boord ertoe heeft geleid dat twee Guinese chirurgen na vertrek van het schip honderden gespleten-lip-operaties hebben kunnen uitvoeren. Het was fantastisch om deze chirurgen vorig jaar te kunnen ontmoeten en te bedanken toen we er achter kwamen dat Mercy Ships in Guinee nog nauwelijks van deze operaties hoefde te doen, omdat deze artsen alle kinderen behandeld hadden!’
Bij MCB gaat specialist naast specialist staan en beiden leren nieuwe dingen van elkaar. Het voelde als een bevoorrechte positie om daar met m’n neus bovenop te kunnen staan.’
Ellis de Rooij – Vrijwilliger
Wat spreekt je het meeste aan in het MCB-werk? Wat is de belangrijkste reden waarom je anderen zou aanraden om ook als MCB-vrijwilliger aan de slag te gaan?
Mirjam: ‘Het mooie aan MCB is voor mij dat we niet alleen patiënten een nieuw leven kunnen geven, maar ook in het land zelf een blijvende impact kunnen achterlaten door de trainingen. Mercy Ships wil mensen niet alleen ‘vissen geven’, maar hen vooral ‘leren vissen’, zodat ze na vertrek van het schip beter anderen kunnen helpen. Ik vind het tof dat je, voornamelijk werkend aan boord, ook zonder een medische opleiding een bijdrage kunt leveren aan het ondersteunen en versterken van het lokale gezondheidssysteem.’
Ellis: ‘Ik geniet er heel erg van dat ik mijn talenten en passies kan inzetten om de zorg te helpen ontwikkelen, zonder dat ik zelf kennis van de zorg heb. De trainingen die ik verzorgde waren vaak niet eens ‘leren vissen’, maar ‘nieuwe technieken om te vissen’. Dat maakt het lastiger om duidelijk het effect te zien, maar het is daarom niet minder belangrijk. Het zijn juist ook de ogenschijnlijk simpele dingen als teamwork en begrip voor de patiënt die de kwaliteit van de zorg naar een hoger niveau kunnen brengen. Dat vind ik het waardevolle van het MCB-werk, dat specialist naast specialist gaat staan en dat beiden nieuwe dingen van elkaar leren. Het voelde als een bevoorrechte positie om daar met m’n neus bovenop te kunnen staan.’
Wat is je mooiste moment van de afgelopen tijd aan boord, en kun je uitleggen waarom?
Ellis: ‘Eigenlijk zijn er teveel mooie momenten om op te noemen. Twee dingen die mij nog heel erg bijstaan zijn allereerst de lange gesprekken die ik had met mijn Senegalese collega, die moslim is, onderweg van en naar de trainingen. Het was heel bijzonder om over God te praten en te discussiëren over Zijn eindeloze liefde voor ons. Ik ben dankbaar dat God ons vaak de gelegenheid gaf om van Zijn liefde te getuigen. Daarnaast is het ook altijd een mooi moment om de feedback over de trainingen terug te lezen, en te zien wat de cursisten met hun nieuwe kennis hebben gedaan. Dan lees je dat ze nieuwe inzichten hebben opgedaan en enthousiast zijn om daar mee aan de slag te gaan. Daar doe je het voor!’
Mirjam: ‘Na 2,5 jaar aan boord geleefd te hebben, heb ik teveel bijzondere momenten om er één uit te kunnen pikken. Het is fantastisch om onderdeel te zijn van Mercy Ships en elke dag inspirerende mensen te ontmoeten. Ik vind het verrijkend om met zoveel mensen van zoveel verschillende nationaliteiten en achtergronden samen te leven met als doel om God en de ander te dienen. Ik heb vriendschappen voor het leven ontwikkeld, prachtige trips door de landen gemaakt en genoten van heel betekenisvol werk. Een onvergetelijke en waardevolle tijd.’
