Een patiënt werd binnengebracht in de operatiekamer van het University Teaching Hospital in Lusaka, Zambia. Het was een kind met een gespleten lip. Dr. Chris Kapeshi, de belangrijkste kaakchirurg in het land, deed een stap opzij om zijn gast, Mercy Ships vrijwilliger KNO-arts Dr. Mark Shrime, de leiding te laten nemen. ‘Ik zei: ‘Nee, jij opereert hier,’’ herinnert Dr. Shrime zich lachend.
Dr. Kapeshi had veel tumoren verwijderd, maar gespleten lippen waren relatief nieuw voor hem. Dr. Shrime had hem een techniek geleerd om een gespleten lip te opereren, een zogenaamde furlow. Uiteindelijk stemde Dr. Kapeshi toe om de hoofdrol in te nemen en begon met de operatie. In het begin, vertelt Dr. Shrime, was zijn collega terughoudend. ‘Maar na 20 minuten, kon je zien dat er een knop omging in zijn hoofd. Toen kwam er een echte kennisoverdracht.’ Toen de operatie voorbij was, wisten beide artsen dat er iets belangrijks was gebeurd. ‘Hij zei letterlijk: ‘Vanaf nu zal ik deze gevallen ook behandelen,’’ vertelt Shrime.
Samenwerking
Het moment was een hoogtepunt tijdens de twee weken die Dr. Shrime doorbracht in Zambia. Hij werkte samen met het personeel van zowel het University Teaching Hospital als een CURE International ziekenhuis. Dr. Shrime is één van de vrijwilligers van Mercy Ships die tijdens de COVID-19 pandemie naar Afrika zijn gereisd om te blijven dienen ook al zijn de schepen weg. In 2021 is Mercy Ships een samenwerking aangegaan met CURE International om hun ziekenhuizen te ondersteunen en van personeel te voorzien, om zo chirurgie toegankelijk te maken voor patiënten in heel Afrika. ‘Ik vind het geweldig om deel uit te maken van die samenwerking,’ zegt Dr. Shrime. ‘CURE had een aantal chirurgen en anesthesisten nodig. Het was een mooi, gezamenlijk project.’
Vertrouwen
In de meer dan tien jaar dat hij als vrijwilliger bij Mercy Ships werkt, heeft hij zowel geleerd als bijgeleerd van een wereldwijd netwerk van chirurgen. Van Mercy Ships veteraan chirurg Dr. Gary Parker, leerde Dr. Shrime een van zijn grootste lessen: chirurgie gaat niet alleen over een techniek of een vaardigheid. Het gaat over vertrouwen. ‘Zodra je onzeker wordt, krabbel je terug en stop je met dit specifieke geval, en met dat specifieke geval. Het resultaat is dat de moeilijkere gevallen onbehandeld blijven.’
Toen Dr. Shrime in de herfst van 2021 Zambia bezocht, wilde hij deze les doorgeven. Naast de samenwerking met Dr. Kapeshi, werkte Dr. Shrime met twee KNO-assistenten: een arts die net klaar was met zijn opleiding, en een stagiair bij CURE. Ook gaf hij een lezing voor de Surgical Society of Zambia.
Leren van elkaar
Hoewel hij de artsen daar een aantal nieuwe technieken heeft bijgebracht, zegt Dr. Shrime dat het belangrijk is om een ‘koloniale benadering’ van medische samenwerkingen in Afrika te vermijden. Zijn relatie met Dr. Kapeshi is daar een voorbeeld van. ‘Het is een fantastische chirurg, hij heeft mij een aantal technieken geleerd die ik erg goed vind en in mijn werk zal toepassen, ‘ vertelt Shrime. ‘Deze man heeft zonder twijfel meer operaties gedaan in zijn leven dan ik in mijn leven.’ Volgens Dr. Shrime is de relatie er een tussen collega’s. Niet mentor en student. ‘We hebben nu een WhatsApp-groep en we delen casussen met elkaar,’ vertelt hij. ‘Het is niet zo dat ik een bron van kennis ben die ik aan jou zal overdragen.’
Nieuwe technieken
Binnen deze collegiale relaties vindt Dr. Shrime het belangrijk om nieuwe technieken aan te leren, zelfs aan volledig opgeleide chirurgen. ‘De problematiek is zo groot, en het aantal chirurgen is zo klein,’ zegt hij. Er zijn twee kaakchirurgen in Lusaka, Dr. Kapeshi is een van hen. ‘Er zijn uitstekende chirurgen die een specifieke techniek nog niet kennen,’ zegt Dr. Shrime. ‘Dus het is niet zo dat je binnenkomt en zegt: ‘Ik zal je leren chirurg te worden.’ Het is, ‘Hier is een bepaalde techniek voor een bepaalde aandoening’. En ik denk dat dat heel belangrijk is, omdat anders de gevolgen van die specifieke aandoening niet worden behandeld.’
Vind jouw plek aan boord
Bij Mercy Ships zet je zowel je professie als persoonlijkheid in om levens te veranderen en de patiënten te dienen die geen toegang hebben tot medische zorg. We zoeken mensen zoals jij om met ons mee te doen! Wil jij het verschil maken?
