‘We passen nu al toe wat we geleerd hebben. Het heeft ons veel gebracht. We zijn bewust van wat we doen en hebben veel geleerd. Grote dank aan de organisatie, en ik hoop dat veel meer medisch technici deze training zullen krijgen.’ – Badienne anta Cisse, een van de deelnemers aan de Mercy Ships training voor onderhoud van medische apparatuur.
In samenwerking met Afrikaanse gezondheidsorganisaties en -leiders leidt Mercy Ships lokale medische professionals op en begeleidt ze hen. Zo kan chirurgische zorg op de lange termijn verbeterd worden. De operaties die aan boord van de ziekenhuisschepen uitgevoerd worden zijn levensveranderend voor patiënten – maar als het gaat om het versterken van zorgsystemen, laten de programma’s voor de opbouw van medische capaciteit (Medical Capacity Building, MCB) een blijvende impact achter.
Joan Kotze, directeur MCB, legt uit: ‘Het grootste probleem in de landen die wij dienen is dat er geen mogelijkheden voor bijscholing zijn. Mensen hebben een universitair diploma en gaan daarna de praktijk in, maar niemand helpt hen om bij te blijven en op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen binnen hun vakgebied.’
Tijdens haar eerste bezoek aan Afrika was de Global Mercy een belangrijk onderdeel van het MCB-trainingsprogramma. In de haven van Dakar, Senegal, ontving het nieuwe ziekenhuisschip 302 Senegalese medische professionals aan boord voor een reeks van 8 trainingen over anesthesie, tandheelkunde, essentiële chirurgische vaardigheden, neonatale reanimatie, verpleegkunde en steriel werken. In totaal werden meer dan 4.500 opleidingsuren gegeven. Veel van de trainingen kwamen tot stand dankzij samenwerking met partners als Optimum Biomedical uit het Verenigd Koninkrijk en het Medical Simulation Skills Institute (MSSI), een Ghanese NGO.
‘Ik geloof echt in het versterken van het zorgsysteem, samen met de mensen die binnen dat systeem werken, door naast hen te gaan staan om te zien wat ze nodig hebben, wat hun dromen zijn, en hoe we hen kunnen ondersteunen om daar te komen,’ legt Mercy Ships vrijwilliger MCB Projects Director Erin Muyres uit. ‘Het doel is om chirurgie betaalbaar, tijdig en veilig te maken, nu en in de toekomst.’
Het schip, het eerste speciaal gebouwde schip van Mercy Ships, werd ontworpen met MCB in gedachten. Dit bezoek aan Afrika was een mooie eerste kans om de nieuwe faciliteiten in gebruik te nemen: ‘We wilden de Global Mercy gebruiken als het trainingsplatform waarvoor ze bedoeld is,’ vertelt Erin.
Praktijkgericht leren
De 25 trainingen tijdens het verblijf in Senegal boden de deelnemers een belangrijke kans om wat ze leerden te oefenen in de praktijk, met feedback van de begeleiders en zonder risico voor patiënten.
Voor deelnemers zoals Dr. Fatoumata Bah, die werkt op de spoedeisende hulp in het SAMU Nationaal ziekenhuis in Dakar, waren deze simulaties erg waardevol. Na afloop van de training pediatrische anesthesie vertelde ze: ‘Hierdoor zie ik dingen die we nog niet hadden gezien. Het geeft ons ook de mogelijkheid om veel andere dingen opnieuw te onderzoeken.’
‘Wat we doen is onderzoeken wat de meest effectieve manier is in medisch onderwijs om mensen te helpen hun kennis bij te houden,’ legt Kelly Santy, Manager van het Mercy Ships Medical Simulation Center, uit. ‘Een van de meeste effectieve methoden om mensen op te leiden is hands-on leren of ervaringsleren. Dus dat is waar simulatie om draait.’
Simulaties zorgen ook voor betere samenwerking. Studenten worden meer bewust van hun rol en kunnen daardoor beter reageren op situaties. ‘Deze trainingen zijn een kans om elkaar aan te moedigen, kennis op te halen, samen te brainstormen en problemen op te lossen, ‘ vertelt Erin.
Kennis delen
Het middelpunt van de trainingsfaciliteiten aan boord is het simulatielab van de operatiekamer. Samen met haar collega, de Beninse chirurg Dr. Romeo Haoudou, leidde Dr. Odry Agbessi – de eerste plastisch reconstructieve chirurg van Benin – een training chirurgische vaardigheden waarbij het lab voor het eerst gebruikt werd.
45 deelnemers sloten hun training af met een Training van trainers-programma, waarin ze toegerust werden om het geleerde te delen in hun eigen omgeving. ‘Trainer zijn betekent dat ik kan teruggeven wat ik heb gekregen, maar het is ook een manier om mijzelf te verbeteren, ‘ vertelt Dr. Agbessi, die in 2016 voor het eerst zelf werd opgeleid door Mercy Ships. Ze trainde haar mededocent, Dr. Haoudou, net als vele andere studenten uit heel Afrika. Naast het aanleren van nieuwe vaardigheden, stimuleren de trainingen de deelnemers om te reflecteren op hun kennis en te blijven groeien in hun vakgebied.
De cirkel is rond
Door de combinatie van 8 cursussen konden de deelnemers een reeks diverse onderwerpen verkennen – elk van cruciaal belang voor het verbeteren van de toegang tot veilige chirurgische, verloskundige en anesthetische zorg in Afrika.
Dr. Babacar Diop volgde eerder een opleiding bij Mercy Ships waardoor hij grote stappen kon zetten in zijn carrière. Inmiddels geeft hij zijn kennis ook weer door aan anderen. In 2005 leerde hij voor het eerst de theorie achter steriel werken. Deze kennis gaf hem inzicht waarom het schoonmaken en onderhouden van chirurgische apparatuur een essentieel onderdeel is van het veilig uitvoeren van operaties. In 2020 ontwikkelde hij zijn praktische vaardigheden verder tijdens een andere Mercy Ships-training over steriel werken. Ook leerde hij om de training zelf te geven als instructeur. Tijdens de pandemie bleef Mercy Ships samenwerken met Dr. Diop en zijn ziekenhuis in Dakar: Général de Grand Yoff.
‘In twee jaar tijd heeft Mercy Ships een groot aantal medewerkers steriele middelen kunnen opleiden, wat echt belangrijk is’, aldus Dr. Diop. Met meer gekwalificeerde medewerkers in een land zal het zorgsysteem beter uitgerust zijn om chirurgische apparatuur op de juiste manier te reinigen en te gebruiken. Dit leidt vervolgens tot lagere risico’s voor patiënten tijdens de operatie en het herstel.
Toen Dr. Diop dit jaar als instructeur steriel werken aan boord ging van de Global Mercy was de cirkel van zijn reis met Mercy Ships rond. ‘De interactie tussen de docenten en de deelnemers – dat is geweldig. Ik waardeer de manier waarop ze hun kennis overbrengen erg,’ zei een van zijn studenten, Genevieve Dione, die als endoscopietechnicus in Senegal werkt.
Na vijf weken in Dakar keerde de Global Mercy terug naar de Canarische Eilanden voor de laatste fase van de inrichting van het ziekenhuis, zodat begin 2023 de eerste operaties aan boord uitgevoerd kunnen worden. Ondertussen blijven we samenwerken met Senegal zodat deelnemers een impact kunnen blijven hebben in de 13 regio’s van hun thuisland.
Samen met Afrika
In de programma’s voor medische capaciteitsopbouw werkt Mercy Ships samen met Afrika om gezondheidszorgsystemen van binnenuit te versterken. Zo wordt de toegang tot veilige chirurgie op een duurzame manier verbeterd. Meer informatie vindt u op https://www.mercyships.nl/over-mercy-ships/onze-programmas/training-lokaal-medisch-personeel/
