Waar bevindt het ziekenhuis zich aan boord?
“De Africa Mercy was voorheen een ferryschip in Denemarken. De naam ‘Dronning Ingrid’ (Koningin Ingrid) was de originele naam van het schip, voordat het werd aangekocht door Mercy Ships en werd omgebouwd tot ziekenhuisschip. Het schip heeft acht verdiepingen, het ziekenhuis bevindt zich op deck 3, waar voorheen twee treinen stonden die werden vervoerd. Op de bijgevoegde foto zijn de treinen te zien die naar binnen en buiten werden gereden door laadkleppen aan de voor- en achterzijde van het schip. De laadkleppen werden dichtgelast en deck 3 bleek heel geschikt om daar het ziekenhuis te vestigen, vanwege de grote ruimte die naar wens ingericht kon worden. Deze ruimte was ook hoog, vandaar dat er een extra deck werd aangebracht (deck 4), waar veel slaaphutten konden worden gebouwd. De hele medische afdeling op deck 3 bestaat uit vijf operatiekamers, een verkoever (‘uitslaapkamer’), laboratorium, röntgenfaciliteiten, apotheek, vijf verpleegafdelingen met in totaal 80 bedden, ruimte voor de scheepsarts, een tandartspraktijk (voor de bemanning) en kantoorruimtes.”
Een patiënt komt met zijn operatiekaartje naar het schip… en dan?
“Op de afgesproken datum meldt de patiënt zich bij de ingang van de havenplek waar de Africa Mercy ligt en gaat hij of zij eerst naar de Admissions Tent op de kade. Daar worden verdere opnamegegevens gedaan door een verpleegkundige (anamnese, controle van de bloeddruk en andere vitale functies) en uiteindelijk wordt de patiënt via de loopplank begeleid naar een van de verpleegafdelingen aan boord. Kinderen onder de 18 jaar komen onder begeleiding van een van de ouders. Bijzonder is dat een van de ouders altijd bij het kind blijft aan boord. Aangezien de ziekenhuisbedden op steunen staan en er voldoende ruimte is ónder het ziekenhuisbed van het patiëntje, slaapt een van de ouders daar op een matras! Een soort ‘stapelbed’.”
“Er wordt bij de patiënt bloed afgenomen, dat wordt onderzocht in het laboratorium op het schip. Wanneer nodig kunnen er ook röntgenfoto’s of een CT-scan gemaakt worden. Voor de operatie zal er een goed beeld moeten zijn of de patiënt fit genoeg is om de ingreep te kunnen ondergaan. Soms is het zo dat jonge kinderen in zo’n slechte voedingstoestand komen, dat ze eerst op een voedingsprogramma moeten voordat de operatie kan worden gedaan. Op de opnamedag komt ook de chirurg die de operatie zal uitvoeren. Deze onderzoekt de patiënt nogmaals om in detail te kunnen bespreken hoe de operatie zal worden uitgevoerd. Hier is ook overleg mogelijk met andere medisch specialisten van het team. Dit is belangrijk omdat de screening aanvankelijk door een andere medisch specialist kan zijn gedaan.”
En dan komt de operatie…
“De dag erna wordt de operatie uitgevoerd. Er zijn verschillende operatiekamers aan boord die ingericht zijn voor de diverse specialismen. Voordat de patiënt naar de operatiekamer gaat wordt de ‘pré-OP checklist’ doorgenomen om te controleren of alle voorbereidingen gedaan zijn. Hier is ruimte voor gebed, wanneer de patiënt dat wil. Een van de OK-assistenten of verpleegkundigen kan bidden, of we vragen de vertaler om dat te doen in de lokale taal waar de patiënt bekend mee is.”
Hoe ziet jullie dagschema er uit?
“Op de OK hanteren we de checklist van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO-checklist), zoals die wereldwijd gebruikt wordt. Dit houdt in dat we als operatieteam ‘s ochtends om 8.00 uur bij elkaar komen om alle patiënten van die dag te bespreken (chirurg, anesthesist, operatieassistenten en anesthesiemedewerker). Dezelfde WHO-checklist wordt nogmaals gebruikt wanneer de patiënt op de operatiekamer is; wederom worden identiteit, soort operatie en eventuele bijzonderheden doorgenomen met het team.”
Wat gebeurt er na de operatie?
“Na de operatie gaat de patiënt allereerst naar de verkoever (‘recovery’ of ‘uitslaapkamer’). Deze ruimte is nog binnen het OK-gedeelte. Hier worden de vitale functies gecontroleerd en kan de patiënt langzaam verder wakker worden. Als er een grote ingreep is uitgevoerd waarbij de patiënt nog niet zelf kan ademen, is er de mogelijkheid dat de patiënt naar de Intensive Care wordt verplaatst waar nabeademing kan plaatsvinden.”
“De patiënt blijft net zo lang op de verpleegafdeling tot een goede genezing is bereikt en er geen intensieve zorg meer nodig is. Na ontslag kan verdere zorg worden gegeven in het HOPE-center (een Hospital Outpatiënt Extension) aan land. Wondcontrole kan poliklinisch worden gedaan in een van de tenten op de kade bij het schip, waar ook de mogelijkheid is van een langdurig traject van fysiotherapie voor onder andere de orthopedische patiënten.”
“Bij uitgebreide afwijkingen kan het zijn dat er bij de screening al meerdere operaties voor dezelfde patiënt zijn gepland, bijvoorbeeld voor verdere correctie op plastisch chirurgisch gebied.”
Hoe werkt de bloedbank op de Africa Mercy?
“De Africa Mercy heeft geen mogelijkheden om bloed te verkrijgen via een commerciële bloedbank. Daarom fungeert de bemanning zelf als ‘wandelende bloedbank’. Iedereen die kan en wil, kan ook bloed geven. Het werkt zo: bij opname van de patiënt is de bloedgroep al vastgesteld. Uiteraard is van bepaalde operaties al van tevoren bekend dat er een groot risico is op veel bloedverlies. Ook zijn de bloedgroep-gegevens van de bemanning bekend; zij die zich beschikbaar hebben gesteld om als bloeddonor te dienen wanneer dat nodig is. Wanneer een dergelijke grote operatie wordt uitgevoerd, worden bepaalde bemanningsleden gevraagd om die dag aan boord te blijven. Ze kunnen dan worden opgeroepen om bloed te doneren. Bloed wordt afgenomen en een ‘crossmatch’ wordt uitgevoerd om daadwerkelijk te zien of er geen incompatibiliteit is. Binnen 30 minuten tot een maximum van 4 uren wordt dit ‘volbloed’ (bloedcellen + plasma) aan de patiënt toegediend. Er is de mogelijkheid om bloed te bewaren in de speciale koeling aan boord, tot een maximum van 35 dagen. Volbloed wordt gegeven omdat er op het schip geen mogelijkheid is om bloedcellen te kunnen scheiden van het plasma.”
Voor u ook interessant:
Dr. Thierno Bah is een getalenteerd chirurg die altijd op zoek is naar nieuwe kennis. In zijn leven heeft hij daarom al vele tra...
Maarten Hoogendoorn (op bovenstaande foto met gestreepte blouse) is in 2022 begonnen in het bevoorradingsteam van de Africa Merc...
Een interview met Marnix Paul (in het midden op bovenstaande foto). Hij werkt bij Mercy Ships op het kantoor in Rotterdam en is ...
