Gisele’s leven was, sinds ze ging werken, getekend door het woordje ‘zou’. Het zou een gewone bevalling moeten worden. Toen dat niet plaatsvond, zou ze met spoed een verloskundige behandeling moeten hebben. Misschien zou ze wel een keizersnede gehad moeten hebben. Ze zou moeder geworden moeten zijn; van een zoon van nu 21 jaar en jongere broers en zussen. Nu, 20 jaar later, is Gisele 48 jaar, gescheiden en kinderloos.
In haar Congolese dorp in 1993 kwam haar baby na een uitermate zware bevalling levenloos ter wereld. Het lichamelijke lijden bij de bevalling leidde tot een fistel, ook wel VVF genoemd. VVF is de benaming van een opening tussen het geboortekanaal en de urineleider die leidt tot chronische incontinentie. Al 20 jaar moet Gisele daarmee leven.
Haar incontinentie min of meer dragelijk maken was onmogelijk vanwege de geur. De natte jurk en benen herinnerden haar voortdurend aan het kind dat ze verloor en aan de kinderen die ze nooit meer zou krijgen. Elke nacht moest ze elk uur opstaan om van kleding te wisselen. Toen Gisele’s man zich realiseerde dat ze nooit meer kinderen zou kunnen krijgen, besloot hij haar te verlaten. Hij wilde een gezin, vertelde hij haar en bot voegde hij daaraan toe: “En met jou is het tijdverspilling.”
Hoewel Gisele’s conditie verschrikkelijk was, was haar lichamelijk lijden niets vergeleken bij de emotionele klap veroorzaakt door de openlijke afwijzing van haar man. In haar faalde niet alleen moederschap; ze miste daarmee haar doel in het leven. Door haar was haar huwelijk gestrand en werd haar angst bevestigd als vrouw waardeloos te zijn, omdat ze geen kinderen meer kon krijgen. Sinds 1993, zei Gisele, had ze niet geleefd maar had ze zich tussen leven en dood bevonden, wachtend tot haar leven zou eindigen.
Vanwege de geur om haar heen en de schandvlek van haar conditie, trok Gisele zich terug in een leven van eenzaamheid. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie leven in het Afrika, zuidelijk van de Sahara, en in Azië twee miljoen vrouwen met VVF, zodat Gisele helemaal niet alleen is. In ontwikkelingslanden is verloskundige behandeling onbereikbaar. Vrouwen moeten leven met of sterven aan de consequenties van bevallingen zonder (medische) zorg. Teveel vrouwen moeten hun levenloos ter wereld gekomen baby’s begraven vanwege complicaties tijdens de bevalling om over een lange lijst van wat ‘had gemoeten’ te klagen.
Gisele was van plan zelfmoord te plegen en ze wist hoe ze dat zou gaan doen – met gif. Hoe zou het zijn om een laatste glas te drinken en te weten dat ze het nat worden van haar jurk niet meer zou voelen? Iets hielp haar echter om door te gaan en hield haar in leven. Een fistel is vaak te behandelen door een operatie. Gisele kreeg nieuwe hoop toen het bericht zich over de republiek Congo verspreidde dat Mercy Ships eraan kwam. Ze probeerde daarop niet al haar hoop te zetten door de vele teleurstellingen, die ze eerder al had moeten doormaken. Pas toen ze op een ziekenhuisbed zat in de haven van Pointe Noire, durfde ze zich toe te staan te geloven dat ze zou worden genezen.
Gisele is één en al glimlach sinds haar operatie. Als een elegante vrouw zit ze rechtop te breien en honderduit te praten met de andere vrouwen naast haar. Een verpleegster controleert tijdens haar ronde Gisele’s catheter-zak: die is vol! Als ze vraagt of Gisele’s bed droog is, blijkt dat zo te zijn. Deze signalen geven aan, dat de operatie succesvol is verlopen. Gisele glimt van voldoening.
Hoewel de operatie Gisele’s lichamelijke aandoening heelde, kan dat haar niet tot een moeder maken. Aan boord van de Africa Mercy heeft ze iets anders gevonden! Ze vond emotioneel herstel in enerzijds de attente manier waarop de artsen en verpleegsters haar behandelden en voor haar zorgden; anderzijds in de goede verstandhouding, die ze met andere patiënten opbouwde. De meeste van hen zijn evenmin moeder!
Gedwongen eenzaamheid had Gisele doen geloven dat haar leven geen enkele waarde meer had. Een kamer vol met vrouwen, die dezelfde pijnlijke ervaringen delen, leidde tot herstel door hun ‘zusterschap’. In een rusteloze bui lopen ze door gangen, zingend en hand in hand. Zij werden verenigd, gesterkt en genezen.
Als de tijd nadert dat de fistelpatiënten zullen worden ontslagen, organiseert Mercy Ships een ‘vertrekfeestje’, dat de ‘dress ceremony’ genoemd wordt. Elke patiënt ontvangt een nieuwe jurk, die ze zal dragen als ze naar huis gaat. Het is de ochtend van het vertrekfeestje, ook van Gisele, als de vrouwen zich verzamelen in de ziekenzaal om zich op te knappen en hun haarband te fatsoeneren. Het vertrek wordt gevuld met zo’n gekwebbel en gelach, dat het lijkt op een bruiloft. Gisele overziet het geheel en zegt: ‘Aujourd’hui c’est bon´(vandaag is een fijne dag). Na afloop van het feestje loopt Gisele de loopplank van het ziekenhuisschip af en het haventerrein over: een eerste stap om weer mee te doen in de maatschappij.
Gisele zou deze operatie lang geleden al hebben moeten ondergaan. Ze zou jaren eerder en met alle festiviteiten van een ‘dress ceremony’ teruggekomen moeten zijn in de maatschappij, maar Gisele had geen toegang tot wat zou moeten. Ze zal altijd de pijn blijven voelen van het kind dat ze verloor en de jaren van ontbering, maar ze zal dat met geheven hoofd dragen, omdat ze nu de waarheid kent. Ze weet wat ze waard is. Teveel jaren betekenden lijden aan dat wat had gemoeten. Nu kan ze verder.
Voor u ook interessant:
Die ene tel waarin je afgeleid was in het verkeer. Een ondoordachte opmerking die na jaren nog altijd door je hoofd spookt. Die ...
Nadat hij 56 jaar met een gespleten lip had geleefd, was er slechts een operatie van twee uur nodig om Samba’s leven te verand...
Welkom in Sindikoh Village, een dorp in het district Kono! In één van de huizen in het dorp is de sfeer verwachtingsvol. 9 maa...
